Những đền chùa nổi tiếng trên thế giới

Điện Potala ở Lhasa,Tây Tạng. Nằm ở độ cao 3650m là nơi mà Đức Đạt Lai Lạt Ma từng ở trước đây và cũng là trung tâm của Phật Giáo Tây Tạng nhưng sau khi bị TQ chiếm đóng thì trở thành bảo tàng viện. Có 13 tầng, dài 400m(bắc-nam), rộng 350m(đông-tây), với 1000 phòng, 10.000 điện thờ,200.000 tượng. Phật Giáo Tây Tạng còn có nhiều tu viện (như Drepung, Ganden, Samve...), chùa (như Jokhang) rất đẹp, cổ xưa và nổi tiếng.
The Taktshang Goemba (Tiger's Nest Monastery) nằm ở lưng chừng núi trên độ cao 3000 ft. của Paro Valley,Bhutan. Xây năm 1692, bị cháy vào đêm 19/4/1998 và được xây lại dựa vào hình ảnh cũ.
Chùa Huyền Không(Xuankong si), tọa lạc trên lưng chừng một vách đá dựng đứng, ở núi Hằng Sơn(Mt. Hengshan), thuộc thành phố Datong, quận Hunyuan, tỉnh Sơn Tây (Shanxi), Trung Quốc, là một trong những kiến trúc bằng gỗ tinh xảo, độc nhất vô nhị trên thế giới. Được xây dựng cách đây hơn 1400 năm,ngôi chùa kết hợp hài hòa cả 3 yếu tố: đạo Phật, đạo Lão và đạo Khổng.

Chùa Wat Rong Khun ở Chiang Rai,Thái Lan do họa sĩ Chalermchai Kositpipat xây.
Chùa Wat Phra Dhammakaya Cetiya (World Dhammakaya Centre (WDC.) - "biểu tượng của thế giới hoà bình") ở Pathum Thani,Thái Lan xây từ 1000 năm trước. Năm 1970, khởi công xây the Grand Meditation Amphitheatre for World Peace. Năm 1985, Phrarajbhavanavisudh và Khun Yay Mahā Ratana Upāsikā Chandra Khonnokyoong mở rộng ra trên 1000 acres (4 km²) với 6 công trình(The Memorial Hall of Phramonkolthepmuni, The Great Sapha Dhammakaya Hall, The Dhammakaya Cetiya, The Grand Meditation Amphitheatre, The Dining Hall of Khun yay Archaraya Chandra Khonnokyoong, The Memorial Hall of Khun Yay Archaraya Chandra Khonnokyoong) và được kỹ sư Đan Mạch giúp trùng tu - mở rộng - tăng kết cấu từ năm 1995, khánh thành ngày 21/3/2004 và là ngôi chùa Phật Giáo lớn nhất thế giới(có thể chứa 600.000 người), hiện do nhà sư Ven. Phrarajbhavanavisudh, người sáng lập The Dhammakaya Foundation trụ trì.
Đền Prambanan ở miền Trung Java, Indonesia. Xây từ năm 850 CE, gồm 8 đền chính và trên 250 đền nhỏ hơn.

Chùa Shwedagon Paya ở Miến Điện, xây từ 2500 năm trước, khoảng giữa thế kỷ thứ 6 -10.

Điện Thiên Đàng (Temple of Heaven - Altar of Heaven, 天壇) ở Bắc Kinh, TQ. Đây là nơi mà các vua nhà Minh & Thanh đến cúng tế trời đất để mong mưa thuận, gió hoà, được mùa. Theo đạo Lão(Taoist). Xây từ năm 1406-1420.

Với bề dày lịch sử 1.500 năm, Thiếu Lâm tự ở Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc được vua Hiếu Văn Đế xây dựng vào năm Thái Hòa thứ 19 đời Bắc Ngụy (năm 495). Lịch sử ngôi chùa này cũng khá truân chuyên và đầy chất giang hồ hiệp khách như trong tiểu thuyết Kim Dung, đã từng là nơi tỉ thí võ nghệ của giới võ lâm và bị tàn phá nhiều lần trong các năm 556, 844, 962; bị cháy đến ba lần vào các năm 612, 1736, 1928; đây cũng là một trong những mục tiêu bị đập phá tàn bạo nhất của tỉnh Hà Nam bởi các hồng vệ binh trong “đại cách mạng văn hóa” thập niên 1960. Mãi đến cuối thập niên 1970 Thiếu Lâm tự mới được đại trùng tu để có diện mạo như hiện nay. Đường lên Thiếu Lâm tự bây giờ đã là cao tốc sáu làn xe và thay cho các tiểu tăng là hai ba vòng rào bảo vệ thu tiền vé khách thập phương vào vãn cảnh chùa...Không còn cảnh xe ngựa lốc cốc từ Đăng Phong lên Tung Sơn như mười năm trước mà tôi đã từng nghe kể, cũng không thấy các tiểu tăng Thiếu Lâm trầm mình trong tuyết trắng để bảo vệ các pho sách bí quyết nội công, khí công của Tàng Kinh Các như trong truyền thuyết... Vào tham quan Thiên Hoàng Cung, Bảo Chánh Điện, Tàng Kinh Các… hôm nay, du khách sẽ thấy "kinh tế thị trường" đã đi sâu vào các ngõ ngách của văn hoá TQ.

Đền Chion-in ở Kyoto, Nhật Bản. Xây từ năm 1234 CE nhằm vinh danh nhà sư Honen, người lập ra phái Jodo (Phật Giáo Nguyên Thuỷ-Pure Land).

Đền Borobudur ở miền Trung Java, Indonesia.Xây từ năm AD 800, trang trí bởi 2672 tượng đắp nổi và có 504 tượng Phật.

Chùa Vàng (Harmandir Sahib/ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ hay Darbar Sahib, ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ) của người Sikhs ở Punjab,Ấn Độ. Do Guru Ram Das, guru thứ 4 của người Sikhs xây ở Amritsar năm AD 1585-1604.

Đền Srirangam (Sri Ranganathaswamy) ở Tiruchirapalli (hay Trichy), Srirangam, Tamil Nadu, Ấn Độ. Là đền thờ Ấn giáo (Hindu) nhằm vinh danh Ngài Ranganatha, hiện thân của thần Vishnu tái thế nên trang trí với 108 Devya Desams, xây từ 2000 năm trước.

Chùa Mahabodhi ("Great Awakening Temple") ở Bodh Gaya - nơi đức Phật Thích Ca đắc đạo, cách thành phố Patna, bang Pihar, Ấn Độ khoảng 96km. Xây từ năm 530 BC. Có cây bồ đề ở phía tây và ở Pali Canon gần đó có khu Bodhimanda và tu viện Bodhimanda Vihara.
Ankor Wat ở Siem Reap, Cambodia. Xây từ đầu thế kỷ 12 do vua Suryavarman muốn vinh danh thần Vishnu và đây là đền thờ của kinh đô thời đó.

Chùa Tanzhe ( 潭柘寺; Tán Zhè Sì; "Temple of Pool and Zhe Tree") ở trên đồi Tây quận Mentougou gần Bắc Kinh, TQ. Xây từ 1600 năm trước(năm 265–420).

Chùa Phật Giáo Tây Tạng Lama(hay Yonghe, 雍和宮; Yōnghégōng, "Palace of Peace and Harmony Lama Temple") ở gần Bắc Kinh, TQ. Xây từ năm 1694.

Chùa Pao Hueh ở Đài Trung, Đài Loan có tượng Phật Di Lạc cao bằng tòa nhà 13 tầng.

Chùa Tây Lai(Hsi-Lai, 西來寺) ở 3456 South Glenmark Drive Hacienda Heights, CA 91745 là chùa Phật Giáo lớn nhất Hoa Kỳ do phật tử Đài Loan xây năm 1988.

Chùa Nanhua (南華寺, Nanhua Si) ở Bronkhorstspruit, Nam Phi là chùa Phật Giáo lớn nhất ở châu Phi. Xây năm 1992.